Tiền tội nghiệp của tôi ơi

ÁC-PA-GÔNG: Giữ một số tiền lớn trong nhà, quả là một cái tội chẳng phải là nhỏ. Ai mà đặt được hết tiền bạc sinh lãi, chỉ giữ trong nhà đủ chi tiêu thì thật là người tốt phúc. Tìm khắp trong nhà được một chỗ giấu tiền kín đáo, đâu có phải là chuyện dễ. Theo ý tôi, thì tủ sắt đáng nghi lắm; chẳng bao giờ tôi tin được; chỉ tổ là mồi dử trộm cướp. Bọn trộm cướp bao giờ trước hết cũng nhằm cái tủ sắt! Nhưng mình chôn một vạn ê-quy người ta mới trả mình hôm qua ở ngoài vườn, thì không biết đã là thượng sách chưa. Một vạn ê-quy vàng ở trong nhà là một món tiền khá…

(Đến đây, Clê-ăng và Ê-li-dơ xuất hiện, đang thì thầm nói chuyện với nhau). Trời ơi! Có lẽ mình đã tự lạy ông tôi ở bụi này: mình hăng quá, hình như mình đã tự lí luận với mình quá to. Cái gì thế?

CLÊ-ĂNG: Không có gì đâu, cha.

ÁC-PA-GÔNG: Các con ở đấy đã lâu chưa?

Ê-LI-DO: Chúng con chỉ mới vừa vào xong.

ÁC-PA-GÔNG: Các con có nghe thấy…

Ê-LI-DO: Nghe thấy gì kia, cha?

ÁC-PA-GÔNG: Cái điều…

Ê-LI-DO: Gì ạ?

ÁC-PA-GÔNG: Điều cha vừa nói.

CLÊ-ĂNG: Không ạ.

ÁC-PA-GÔNG: Có chứ, có chứ.

Ê-LI-DO: Cha thứ lỗi cho con.

ÁC-PA-GÔNG: Cha đã thấy rõ ràng các con đã nghe được mấy tiếng. Chả là cha phàn nàn một mình rằng thời buổi bây giờ kiếm được đồng tiền khó quá; cha bảo là ai bây giờ mà có nổi một vạn ê-quy trong nhà thì là đại hồng phúc.

CLÊ-ĂNG: Chúng con lúc nãy do dự chưa dám lại hầu chuyện cha, sợ ngắt lời cha.

ÁC-PA-GÔNG: Cha phải nói ngay với các con như thế, để các con khỏi hiểu lầm, lại tưởng là cha bảo chính cha có một vạn ê-quy.

CLÊ-ĂNG: Chúng con đâu có can dự đến việc riêng của cha.

ÁC-PA-GÔNG: Ước gì cha có được một vạn ê-quy.

CLÊ-ĂNG: Con không tin rằng…

ÁC-PA-GÔNG: Được thế thì thật là nên chuyện.

CLÊ-ĂNG: Nhưng điều ấy…

ÁC-PA-GÔNG: Cha đang cần số tiền ấy lắm.

CLÊ-ĂNG: Con tưởng là…

ÁC-PA-GÔNG: Có thì thật đúng lúc quá.

E-LI-DO: Cha…

ÁC-PA-GÔNG: Được thế thì cha đã chẳng phải phàn nàn là thời buổi đến
khốn khổ.

CLÊ-ĂNG: Trời! Cha ơi, cha còn phải phàn nàn gì nữa, mọi người đều biết cha có khá của.

ÁC-PA-GÔNG: Cái gì? Cha có khá của? Những đứa nào nói thế là nói láo. Còn gì tầm bậy hơn nữa; chỉ những quân đểu giả mới phao những tin bịa đặt như thế.

Ê-LI-DO: Cha chớ giận…

ÁC-PA-GÔNG: Cả đến con cái tao rứt ruột đẻ ra cũng phản tao, cũng thành kẻ thù của tao, thế mới quái gở chứ!

CLÊ-ĂNG: Bảo cha có của mà là kẻ thù của cha ư?

ÁC-PA-GÔNG: Chứ sao chúng mày cứ oang oang cái mồm lên thế, lại ăn tiêu như thế, thì một ngày kia, chúng tưởng rằng tao giàu nứt đố đổ vách, chúng sẽ đến tận nhà mà cứa cổ tao.

[…]

ÁC-PA-GÔNG (Lão kêu la mất cắp từ ngoài vườn, đầu không mũ): Ối kẻ trộm! Ối kẻ trộm! Ối quân giết người! Ối quân sát nhân! Trời đất ơi, pháp lí ơi! Tôi chết mất, nó giết tôi, nó ăn trộm tiền của tôi. Đứa nào thế? Nó ra sao rồi? Nó ở đâu? Nó trốn đâu? Làm thế nào để tìm thấy nó? Chạy ngả nào? Đừng chạy ngả nào? Nó có ở kia không? Nó có ở đây không? Đứa nào thế? Đứng lại giả tiền tao đây, đồ vô lại…) (Lão tự nắm lấy tay mình). À! Hóa ra là mình! Óc mình loạn rồi, mình không biết mình ở đâu, mình là ai, mình làm gì nữa. Trời đất ơi, tiền tội nghiệp của tôi ơi, tiền tội nghiệp của tôi ơi, bạn yêu quý ơi, chúng nó cướp mất mày của tao đi rồi. Mất mày, tao mất nơi nương tựa, mắt niềm an ủi, mất nguồn vui sướng; thôi thế là đời tao hết mọi hi vọng, tao chẳng còn ở đời này làm gì nữa. Không có mày, tao không sao sống nổi. Thế là xong, tôi kiệt sức rồi; tôi sắp chết đây, tôi chết rồi, người ta chôn tôi rồi. Có ai muốn cứu cho tôi sống lại, mà trả cho tôi món tiền tri kỉ của tôi, hay là mách cho tôi biết đứa nào lấy tiền của tôi không? Hử? Ngài bảo gì? Chẳng có ai nói gì cả. Bất kì đứa nào đã làm vố này, hẳn nó phải lắm công rình mò đúng lúc; nó lừa đúng khi tôi mải nói chuyện với thằng con trời đánh của tôi mà lấy. Ta đi ra đi thôi. Tôi muốn kiện ra toà , cho người ta tra khảo tất cả nhà này: đầy tớ gái, đầy tớ trai, con trai, con gái, với cả tôi nữa. Sao người ta tụ tập đông thế kia? Nhìn ai tôi cũng thấy ngờ vực, người nào cũng hình như là đứa ăn trộm tiền của tôi. Kia, đằng kia nói chuyện gì đấy? Nói đến thằng ăn trộm tiền của tôi đấy à?

Trên kia, cái gì mà rầm rầm lên thế? Có phải thằng kẻ trộm của tôi nó ở trên ấy không?

Van các ông, các bà, ai biết tăm hơi thằng ăn trộm thì làm phúc bảo giùm tôi. Nó có lẩn ở chỗ các ngài không? Người ta lại nhìn cả vào mình, người ta lại phá lên cười. Chắc là họ lại có phần trong món ăn trộm của tôi chứ chả chơi. Mau mau, ông cẩm, lính tuần tra, hiến binh, quan toà, đồ tra khảo, giá treo cổ, đao phủ nữa. Tôi muốn treo cổ tất cả mọi người, và nếu tôi không tìm thấy tiền, thì tôi cũng treo cổ nốt cả tôi nữa.