Thần Trụ Trời

Thuở ấy chưa có vũ trụ, chưa có muôn vật và loài người. Trời đất chỉ là một đám hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo. Lúc đó, tự nhiên có một ông thần thân thể to lớn không biết bao nhiêu mà kể, chân thần bước một bước cứ như từ đỉnh núi này sang đỉnh núi kia.
Thần ở trong đám mờ mịt, hỗn độn đó không biết đã từ bao giờ, rồi một lần bỗng đứng dậy, dùng đầu đội trời lên, tay đào đất, đá; đắp thành một cái cột vừa to, vừa cao để chống trời. Cột càng được đắp cao lên chừng nào thì trời tựa như một tấm màn lớn được nâng cao lên chừng nấy. Thần cứ một mình cầy cục(1) đắp, cột đá càng cao chót vót, càng đẩy trời lên mãi.

Từ đó, trời đất phân ra làm hai. Đất phẳng như cái mâm vuông, trời ở trên như cái bát úp, chỗ giáp ranh giữa trời và đất gọi là chân trời.
Khi trời đã cao vừa ý và đã khô cứng rồi, không hiểu sao thần lại phá cột đá đi. Thần ném vung đá và đất khắp nơi mọi chỗ. Mỗi hòn đá văng ra bấy giờ thành một hòn núi hay một hòn đảo. Đất tung toé mọi nơi thành cồn đồi, cao nguyên. Vì thế mà bây giờ mặt đất chỗ cao, chỗ thấp, không được bằng phẳng. Chỗ thần đào lên để lấy đất đá đắp cột bây giờ là biển cả.

Cột đó bây giờ không còn. Sau này, người hạ giới vẫn cho núi Thạch Môn bây giờ thuộc về Sơn Tây là di tích của cột đó. Người ta gọi nó là Cột chống trời (Kình thiên trụ), cũng có người gọi là núi Không Lộ (đường lên trời) hay gọi là núi Khổng Lồ,…
Không hiểu sau đó vị thần ấy chết sống thế nào, hay là trở thành Ngọc Hoàng. Việc đó không thấy dân gian kể đến. Nhưng chắc rằng cũng cách khoảng thời gian ấy không lâu, có một vị thần tên là Ngọc Hoàng hay ông Trời quản lãnh tất cả mọi việc trên trời dưới đất.

Sau thần Trụ trời phân khai trời đất thì có một số thần khác được phân công hoặc lên trời hoặc xuống đất để tiếp tục công việc kiến thiết ra thế giới. Nào thần làm sao, nào thần đào sông, nào thần tát biển, thần nghiền cát, nghiền sỏi, thần trồng cây,…

Vì thế mà trong dân gian vẫn có câu hát:

Theo Tuyển tập văn học dân gian Việt Nam, tập I – Thần thoại – Truyền thuyết, Nguyễn Thị Huệ – Trần Thị An biên soạn và tuyển chọn, NXB Giáo dục, 1999

*Giải nghĩa từ ngữ

(1) Cầy cục (như cày cục): gắng sức làm công việc một cách vất vả.

(2) Rú (từ địa phương): núi có nhiều cây cối rậm rạp.

* Tác giả: Tác giả dân gian

Thuở ấy, chưa có thế gian, cũng như chưa có muôn vật và loài người. Trời đất chỉ là một vùng hỗn độn, tối tăm, lạnh lẽo. Bổng nhiên, một vị thần khổng lồ xuất hiện. Chân thần dài không thể tả xiết. Thần bước một bước là có thể qua từ vùng này đến vùng nọ, hay từ đỉnh núi này sang đinh núi khác.

Thần ở trong đám mờ mịt hỗn độn kia không biết từ bao lâu. Bỗng có một lúc thần đứng dậy, ngắng đầu đội trời lên, rồi tự mình đào đất, đập đá, đắp thành một cải cột vừa cao, vừa to để chống trời. Hễ cột được thần đắp cao lên chừng nào thì trời như một tấm màn rộng mênh mông được nâng dẫn lên chừng ấy. Thần hì hục vừa đào vừa đắp, chẳng bao lâu, cột đá cứ cao dần, cao dần và đẩy vòm trời lên mãi phía mây xanh mù mịt.

Từ đó, trời đất mới phân đôi. Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp, chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.

Khi trời đã cao và đã khô, không hiểu tại sao thần lại phá cột đi, lấy đất đá ném tung đi khắp nơi. Mỗi hòn đá văng đi, biến thành một hòn núi hay một hòn đảo; đất tung toé ra mọi nơi thành gò, thành đống, thành những dải đổi cao. Vì thế cho nên mặt đất ngày nay không bằng phẳng, mà có chỗ lồi, chỗ lõm. Chỗ thần đào đất, đào đá mà đắp cột ngày nay thành biển rộng.

Cột trụ trời bây giờ không còn nữa. Sau này người ta thường nói rắng vết tích cột đó ở núi Yên Phụ vùng Hải Hưng(1). Người ta cũng gọi đó là cột chống trời (kình thiên trụ). Vị thần Trụ Trời đó sau này cũng gọi là Trời hay Ngọc Hoàng bao trùm tất cả, trông coi mọi việc trên trời, dưới đất.

Sau khi thần Trụ Trời chia ra trời đất thì có một số thần khác nối tiếp công việc còn dỏ dang, để xây dụng nên thế gian. Các vị thần đó rất nhiều, như thần Sao, thần Sông, thần Biển,…

Vì vậy, dân gian có câu hát còn truyền đến ngày nay:

Theo Nguyễn Đổng Chi, Lược khảo về thần thoại Việt Nam, Trung tâm khoa học Xã hội và Nhân văn Quốc gia, NXB Khoa học xã hội, Hà Nội, 2003, tr.67 – 68

* Giải nghĩa từ ngữ

(1) Hải Hưng: nay là tỉnh Hải Dương và Hưng Yên.